Bel fıtığı, genellikle bel ve bacaklarda ağrıyla kendini belli eder, hatta bazen kaslarda zayıflık, ayaklarda uyuşma veya karıncalanma gibi hislerle de karşımıza çıkar. Hareket etmek zorlaşır, sanki birisi sizi zaptediyormuş gibi hissedersiniz. Hele bir de hapşırırken ya da öksürürken ağrı şiddetlenirse, durum daha da dayanılmaz bir hal alabilir. Peki, bu sağlık sorunu neden yaşanır? Tedavisi var mı? Öğrenmek için okumaya devam edin.
Bel Fıtığı Nedir?
Omurga kemiklerimiz arasında intervertebral disk dediğimiz hareketlerimizi kolaylaştıran, omurganın dayanıklı olmasını sağlayan özel bir bağ dokusu bulunur. İntervertebral disk; içte nuleus pulpozus, dışta ise annulus fibrozus adını verdiğimiz 2 ana yapıdan oluşmaktadır.
Ağır yük taşıma, düşme, travmal obezite gibi nedenler sonucu diskin yırtılması ile içteki tabaka omurilik kanalına doğru taşarak fıtıklaşır.Bu taşan (fıtıklaşan) kısım omurilik kanalındaki sinirlere baskı yapar ve sinirleri sıkıştırır.Bu şekilde ortaya çıkan hastalığa tıp dilinde lomber disk hernisi, halk tabiri ile ise bel fıtığı denir.
Bel Fıtığı Belirtileri
Bel fıtığı olan bir hastada aşağıdaki belirtiler ortaya çıkabilir:
- Bel ağrısı
- Bacak ağrısı
- Hareket kısıtlılıkları
- Yürümede zorlanmak
- Otururken ve kalkarken güçlük çekmek
- Bacaklarda ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma
- Ciddi sinir baskısı olan durumlarda bacaklarda ve ayaklarda kuvvet kaybı,idrar tutamama
Bel Fıtığı Neden Olur?
Bel fıtığı, genellikle ağır kaldırma, ani hareketler ya da uzun süreli oturma gibi nedenlerle meydana gelir. Ayrıca, yaşla birlikte disklerde meydana gelen doğal aşınma ve bozulma da belde fıtık oluşma riskini artıran etkenlerdendir. Genetik faktörler, fazla kilo, sigara içme ve yanlış duruş alışkanlıkları da bu rahatsızlığa davetiye çıkarabilir.
Omurlar arasında yer alan disklerin yıpranması, hasar görmesi veya yerinden kayması sonucunda bu sağlık sorunu oluşur. Bu durum, farklı nedenlerle tetiklenebilir ve bazı risk faktörleri bu olasılığı artırır.
Ağır yüklerin yanlış şekilde kaldırılması ya da ani hareketler, bel fıtığının başlıca nedenleri arasında yer alır. Özellikle bel bölgesine fazla yük bindiren hatalı kaldırma teknikleri, disklerin kaymasına veya yırtılmasına sebep olabilir. Kontrolsüz, ani hareketler de bu süreci hızlandırabilir.
Uzun süre hareketsiz bir pozisyonda çalışmak ya da masa başında oturmak, belde fıtığın diğer yaygın nedenlerinden biridir. Bilgisayar karşısında geçirilen uzun saatler, omurgada sürekli bir baskıya neden olarak disklerin yıpranmasına yol açar. Ayrıca fiziksel aktivitenin yetersiz olması, kasların zayıflamasına ve omurga desteğinin azalmasına neden olarak belde fıtık riskini artırır.
Yaşlanma da belde fıtık oluşumunda önemli bir rol oynar. Yaş ilerledikçe disklerdeki jelimsi yapı su kaybederek elastikiyetini yitirir, bu da disklerin daha kırılgan hale gelmesine ve kolayca hasar görmesine neden olabilir. Aynı zamanda, yaşlanmayla birlikte disklerin yüksekliği azalır, bu da omurga üzerindeki baskıyı artırır.
Ailede bel fıtığı öyküsü olan bireylerde bu rahatsızlığın görülme ihtimali daha yüksektir. Genetik faktörler, disklerin yapısal özelliklerini etkileyerek bel fıtığına yatkınlığı artırabilir.
Obezite, omurgaya ek yük bindirerek bel fıtığı riskini önemli ölçüde artırır. Aşırı kilo, omurgadaki baskıyı artırarak disklerin daha hızlı yıpranmasına yol açabilir. Ayrıca, fazla kilo hareket kabiliyetini sınırlayarak kasların zayıflamasına ve omurga desteğinin azalmasına neden olabilir.
Sigara kullanımı, disklerin yeterince beslenmesini engelleyerek onların hızla yıpranmasına ve hasar görmesine neden olur. Ayrıca, sigara vücudun genel iyileşme kapasitesini düşürdüğü için belde fıtık riskini de artırır.
Yanlış duruş alışkanlıkları, omurga sağlığı üzerinde olumsuz bir etki yaratabilir ve bel fıtığına zemin hazırlayabilir. Özellikle uzun süre boyunca yanlış pozisyonda oturmak ya da ayakta durmak, omurgadaki yük dengesini bozarak disklerin yıpranmasına sebep olabilir.
Risk Faktörleri Nelerdir?
- Obezite:Aşırı kilolu olmak bel fıtığının en sık nedenlerinden biridir. Vücudumuzun ağırlığını omurgamız tasır. Omurganın esnekliğini sağlayan ve destek yastığı olarak görev gören disklerin aşırı baskıya maruz kalması, deforme olmasına ve şeklinin bozulmasına yol açar. Bu da bel fıtığı gelişme riskini artırır.
- Hareketsizlik:Hareketsiz yaşam, düzenli egzersiz yapmama gibi durumlarda kaslar yeterince güçlü olmadığından, kasların taşıması gereken vücut ağırlığı da omurganın üzerine ek yük getirir. Bu yük, disklerin üzerine binerek fıtıklaşmalarına neden olur.
- Sigara içme:Sigaranın disk dejenerasyonunu artırdığı, iyileşmeyi yavaşlattığı birçok yayında bildirilmektedir.
- Günlük yaşamda omurga fizyolojisine uygun hareket etmemek:Günlük yaşamda yük kaldırma, nesneleri itme, çekme gibi yaptığımız hareketlerde, omurga fizyolojisine uygun davranmalıyız. Yerden bir yük kaldırılırken mutlaka dizler kırılarak çömelmeli, yük sonra kaldırılmalıdır.Günlük çalışma sırasında özellikle masa başında, dik pozisyonda oturmalı ve sandalye bel girintisini destekleyecek biçimde seçilmelidir. Sandalyenin uygun olmadığı durumlarda, bel girintisini destekleyecek ilave bir yastık kullanılmalıdır. Yataktan kalkarken aniden bele yük bindirerek doğrulmaktan kaçınılmalıdır. Önce yan dönmeli, sonra ayakları yatak kenarından aşağı sarkıtıp dirseklerden destek alınarak doğrulanmalıdır.
- Meslekle ilgili olan faktörler:Ağır fiziksel aktivite ve ağır kaldırma gerektiren meslekler, devamlı öne eğilme, eğilerek dönme gerektiren meslekler, araba, otobüs, kamyon, kullanma gibi vücudu sürekli vibrasyona maruz bırakan meslekler, uzun süre ayakta durma veya oturma gerektiren meslekler.
Bel Fıtığı Teşhisi Nasıl Konur?
Doktor tarafından alınan öykü, yapılan fizik muayeneden sonra Direkt grafi (röntgen), Tomografi, MR gibi tetkiklerin yardımıyla bel fıtığı tanısı konmaktadır.
Bel Fıtığının Tedavisi Nasıldır?
Bel fıtığında Fizik tedavi uygulamaları ile mevcut kas spazmı giderilerek ağrı hafifletilir. Fizik tedaviyi takiben, iyi bir egzersiz programı ile bel bölgesindeki kaslar kuvvetlendirilerek fıtıkların büyümesi engellenir ve yeni fıtık oluşumunun önüne geçilir. Bunun dışında kısa süreli yatak istirahati, ağrı kesici, kas gevşetici, ilaçlar faydalıdır.
İlginizi çekebilir: ”Bel Fıtığı Fizik Tedavi ile Geçer mi?”